Νίκος Τσουκαλάς: Η απόφαση για την επιλογή των τιμολογίων του ρεύματος με την βοήθεια της «μάγισσας» και μάλλον και «καφετζούς»
Σε πόσα τέρμινα!!! θα πρέπει ο καταναλωτής να έχει καλές γνώσεις της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ώστε π.χ. να ξέρει ποιο θα ήταν ένα εύλογο χονδρεμπορικό κόστος για τον Ιανουάριο..). Επίσης, θα χρειαστεί να έχει και ευχέρεια στα μαθηματικά, για να «τρέξει» τις εξισώσεις των πράσινων και κίτρινων τιμολογίων.
Οι αλλαγές αφορά ‘ο λα τα νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις, με εξαίρεση όσους καταναλωτές έχουν ενεργή σύμβαση (που δεν έχει δηλαδή λήξει) με σταθερή χρέωση). Επομένως η μετάβαση στο νέο μοντέλο λιανικής «αγγίζει» πάνω από το 95% των καταναλωτών ρεύματος στη χαμηλή τάση (οι οποίοι είναι περίπου 7,5 εκατομμύρια).
Η πυθία !!! Από 1η Ιανουαρίου θα διατίθενται τέσσερις κατηγορίες προϊόντων, η κάθε μία από τις οποίες θα έχει συγκεκριμένο χρώμα (χρωματική σήμανση), το ειδικό (πράσινο) τιμολόγιο, το κυμαινόμενο (κίτρινο) τιμολόγια, το σταθερό (μπλε) τιμολόγιο και το δυναμικό (πορτοκαλί) τιμολόγιο.
Το ειδικό (πράσινο) τιμολόγιο θεσπίσθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και η διάθεσή του είναι υποχρεωτική από κάθε προμηθευτή. Τόσο το πράσινο όσο και τα κίτρινα τιμολόγια είναι κυμαινόμενα, δηλαδή η χρέωσή τους εξαρτάται από την τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς – ωστόσο με διαφορετικό τρόπο.
Τα μπλε τιμολόγια έχουν σταθερή χρέωση, η οποία δηλαδή δεν εξαρτάται από το χονδρεμπορικό κόστος. Τα δυναμικά τιμολόγια αφορούν μόνο τους καταναλωτές που έχουν «έξυπνο» (ηλεκτρονικό) μετρητή. Σε αυτά η χρέωση αλλάζει κατά της διάρκεια του 24ωρου – ώστε να είναι μεγαλύτερη τις ώρες ανόδου της χονδρεμπορικής (π.χ. τα απογεύματα) και μικρότερη τις ώρες που η χονδρεμπορική κινείται σε χαμηλά επίπεδα (π.χ. το βράδυ), τα οποία προορίζονται κυρίως για νοικοκυριά ή μικρές επιχειρήσεις που έχουν υψηλές καταναλώσεις σε ώρες χαμηλής ζήτησης σε ρεύμα και, κατά συνέπεια, σε ώρες χαμηλών χονδρεμπορικών τιμών. Μία τέτοια περίπτωση μπορεί να είναι ένα νοικοκυριό το οποίο διαθέτει ηλεκτρικό αυτοκίνητο και το φορτίζει το βράδυ ή μία κατοικία με αντλία θερμότητας.
1. Το πράσινο τιμολόγιο (ή ειδικό τιμολόγιο) είναι ένα κυμαινόμενο προϊόν που η τιμή του θα κλειδώνει την 1η του μήνα εφαρμογής. Δηλαδή την 1η Ιανουαρίου, θα οριστικοποιηθούν οι τιμές για τον Ιανουάριο όλων των πράσινων τιμολογίων των προμηθευτών.
2. Τα κίτρινα τιμολόγια είναι και πάλι κυμαινόμενα, ωστόσο οι προμηθευτές είναι ελεύθεροι να επιλέξουν ελεύθερα τον τρόπο εξάρτησης των χρεώσεων με το χονδρεμπορικό κόστος. Για παράδειγμα, η ΔΕΗ επέλεξε το βασικό κίτρινο τιμολόγιό της (το myHome4All) να είναι και αυτό ex-ante, δηλαδή η χρέωσή του να «κλειδώνει» την 1η κάθε μήνα εφαρμογής.
3. Τα μπλε τιμολόγια έχουν σταθερή χρέωση, η οποία δηλαδή δεν εξαρτάται από το χονδρεμπορικό κόστος.
4. Τα δυναμικά τιμολόγια αφορούν μόνο τους καταναλωτές που έχουν «έξυπνο» (ηλεκτρονικό) μετρητή. Σε αυτά η χρέωση αλλάζει κατά της διάρκεια του 24ωρου – ώστε να είναι μεγαλύτερη τις ώρες ανόδου της χονδρεμπορικής (π.χ. τα απογεύματα) και μικρότερη τις ώρες που η χονδρεμπορική κινείται σε χαμηλά επίπεδα (π.χ. το βράδυ).
Τα μαντεία των Δελφών κα Δωδώνης !!! Το μικρότερο «ρίσκο» για το κόστος έχουν τα μπλε τιμολόγια. Κι αυτό γιατί η τιμή τους θα είναι κλειδωμένη για αρκετούς μήνες (συνήθως 1 έτος), ανεξάρτητα από τα σκαμπανεβάσματα της χονδρεμπορικής αγοράς. Η δέσμευση αυτή του προμηθευτή συνεπάγεται και δέσμευση του πελάτη: αν ο καταναλωτής αποφασίσει να εγκαταλείψει το συγκεκριμένο προϊόν νωρίτερα από τη διάρκεια της σύμβασης, τότε θα πρέπει να πληρώσει (οικονομικό) πέναλτι πρόωρης αποχώρησης.
Το κυμαινόμενο τιμολόγιο (πράσινο και κίτρινο), δεν έχουν πέναλτι πρόωρης αποχώρησης, επομένως ο πελάτης μπορεί να τερματίσει τη σύμβαση όποτε το επιθυμεί. Όσον αφορά ειδικά τα πράσινα τιμολόγια, ένα ατού είναι πως η χρέωση θα κλειδώνει κάθε 1η του μήνα. Επομένως, από την αρχή του μήνα ο καταναλωτής θα γνωρίζει πόσο θα πληρώσει για κάθε κιλοβατώρα που θα «κάψει» τις επόμενες 30 (ή 31 ημέρες). Ένα ακόμη πλεονέκτημα είναι η ομοιογένεια των πράσινων τιμολογίων, κάτι που επομένως καθιστά άμεσα συγκρίσιμες τις τελικές τιμές τους. Μάλιστα, το ΥΠΕΝ υποχρεώνει τις εταιρείες να αναρτούν κάθε 1η του μήνα τις χρεώσεις του πράσινου τιμολογίου τους, ενώ το αργότερο 5 ημέρες αργότερα τα στοιχεία θα εμφανίζονται και στο εργαλείο σύγκρισης τιμών της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ). Από το εργαλείο αυτό , οι καταναλωτές θα έχουν εύκολα εικόνα κάθε μήνα για τα πιο ανταγωνιστικά πράσινα προϊόντα που διατίθενται στην αγορά.
Αρκετοί προμηθευτές έχουν επιλέξει να προωθήσουν τα κίτρινα τιμολόγιά τους, συνδυάζοντάς τα για παράδειγμα με πρόσθετα προϊόντα και υπηρεσίες για τους πελάτες τους. Επίσης, σύμφωνα με πολλές εταιρείες, η δομή του κίτρινου τιμολογίου (δηλαδή το γεγονός ότι «κλειδώνει» χρέωση μετά τον μήνα εφαρμογής) τούς δίνει τη δυνατότητα να κινηθούν επιθετικά στον καθορισμό των χρεώσεων, προσφέροντας επομένως ιδιαίτερα ανταγωνιστικές τιμές.
Τι ισχύει με το ύψος των χρεώσεων; Ο γενικός κανόνας είναι πως δεν υπάρχει επιλογή χωρίς ρίσκο για τον καταναλωτή. Ενδεικτικό παράδειγμα τα σταθερά τιμολόγια – αυτή τη στιγμή, διατίθεται νέο προϊόν σταθερής τιμής (και 12μηνης διάρκειας) με χρέωση ημέρας στα 17,5 λεπτά ανά κιλοβατώρα. Η χρέωση αυτή είναι αρκετά ελκυστική και μάλιστα «θωρακίζει» τον πελάτη έναντι οποιασδήποτε εκτίναξης της χονδρεμπορικής μέσα στο 2024. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, αν δεν υπάρξει μια τέτοια εκτίναξη, ο καταναλωτής θα πληρώσει για ρεύμα ακριβότερα από ότι αν είχε επιλέξει ένα κυμαινόμενο προϊόν.
Για τις χρεώσεις στα κίτρινα και τα πράσινα τιμολόγια, υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ πολλών προμηθευτών και του υπουργείου. Οι πάροχοι υποστηρίζουν ότι καθώς τα κίτρινα τιμολόγια «κλειδώνουν» τη χρέωσή τους μετά τον μήνα εφαρμογής, ο προμηθευτής δεν αναλαμβάνει ρίσκο πρόβλεψης του χονδρεμπορικού κόστους. Επομένως, το ρίσκο αυτό δεν ενσωματώνεται στη χρέωση, με συνέπεια αυτή να είναι μικρότερη από την τιμή του πράσινου τιμολογίου τους.
Ως Κάλχας !!! Πάντως το ΥΠΕΝ υποστηρίζει πως οι ρυθμίσεις για το πράσινο τιμολόγιο προάγουν τον ανταγωνισμό, ωθώντας τις εταιρείες να περιορίσουν τα περιθώρια κέρδους τους και επομένως να κινηθούν ανταγωνιστικά και στο ειδικό τιμολόγιο.
Από όσα διαφαίνονται για την επιλογή του τιμολογίου ηλεκτρικής ενέργειας από τους καταναλωτές, θα χρειάζονται την βοήθεια της «μάγισσας» και «καφετζούς». Το νέο έτος που μας έρχεται θα χαρακτηριστεί από ως έτος «μαντικής» , γιατί μόνο έτσι θα μπορεί να επιλεγεί σωστά το τιμολόγιο.
Τσουκαλάς Γ. Νίκος
Λογιστής α τάξης
*Κεντρική Φωτογραφία:radar.gr